Een bestuursorgaan is alles wat als 'overheid' besluiten kan nemen. De wetgever wijst die aan, maar er kan ook sprake zijn van 'openbaar gezag'. Voor een ministerie, provincie of gemeente spreekt dit voor zich, maar ook een garage die APK-keuringen doet neemt overheidsbesluiten en is voor dat deel dan een bestuursorgaan. Bij de Wob is het alleen mogelijk een verzoek in te dienen bij een bestuursorgaan of een instelling (dat kan ook een bedrijf zijn) dat onder verantwoordelijkheid van een bestuursorgaan werkt. Zoiets gebeurt bijvoorbeeld soms na een aanbesteding als het echt de uitvoering van beleid betreft. Een Wob-verzoek aan een bestuursorgaan kan niet worden doorgestuurd naar een niet-bestuursorgaan, zelfs al valt dat onder de wet.

Is de organisatie waar je de informatie opvraagt een bestuursorgaan?

Een bestuursorgaan is alles wat als 'overheid' besluiten kan nemen. De wetgever wijst die aan, maar er kan ook sprake zijn van 'openbaar gezag'. Voor een ministerie, provincie of gemeente spreekt dit voor zich, maar ook een garage die APK-keuringen doet neemt overheidsbesluiten en is voor dat deel dan een bestuursorgaan. Bij de Wob is het alleen mogelijk een verzoek in te dienen bij een bestuursorgaan of een instelling (dat kan ook een bedrijf zijn) dat onder verantwoordelijkheid van een bestuursorgaan werkt. Zoiets gebeurt bijvoorbeeld soms na een aanbesteding als het echt de uitvoering van beleid betreft. Een Wob-verzoek aan een bestuursorgaan kan niet worden doorgestuurd naar een niet-bestuursorgaan, zelfs al valt dat onder de wet.

Werkt de organisatie onder een bestuursorgaan?

Een Wob-verzoek gaat om beleid. Daarmee probeer je duidelijk te reconstrueren hoe het tot stand is gekomen, hoe het uitpakt in de praktijk of te controleren. We hebben het dan over een bestuurlijke aangelegenheid en toetsen dus ons bestuur. Daarom moeten we in het verzoek altijd de bestuursaangelegenheid vermelden. Met de bedrijfsvoering mogen we ons niet bemoeien, maar wel met bijvoorbeeld de besteding van belastinggeld. Welke programmatuur de overheid gebruikt is geen bestuurlijke aangelegenheid, totdat er beleid over software gaat. Het gaat er dan niet om welke applicaties in gebruik zijn, maar om de vraag of de overheid zich aan de eigen spelregels houdt.

Betreft het een bestuurlijke aangelegenheid?

Een Wob-verzoek is een vraag om documenten, die nog niet openbaar zijn te openbaren. Het is dus niet belangrijk wat een overheid van denkt of meent, maar om dingen die al zijn opgetekend. Een document kan een stuk papier, memo, fax of brief zijn, maar ook een computerprogramma, videofilm, foto's of stuk audio. Ook informatie in een database of de database zelf kan soms als een bestand worden gezien. Bij een verzoek hoeft de overheid geen nieuwe documenten te maken, maar mag je wel verwachten dat informatie uit een database wordt gefiltered. Daarbij moet de bewerkelijkheid van dat filter te overzien zijn.

Ligt de informatie vast in documenten?

De Wob is bedoeld om documenten die nu nog niet openbaar zijn, openbaar te maken. Je vraagt om een beslissing op dat wat nu nog niet publiek is. Zo lees je bijvoorbeeld iets over beleid op een website van een bestuursorgaan, maar je begrijpt niet hoe men tot een besluit kan zijn gekomen. De wet helpt dan om de onderliggende stukken in de openbaarheid te krijgen. Wat al te vinden, is al openbaar. Wel is het zo dat je kunt vragen om iets wat ter inzage ligt voor bijvoorbeeld twee weken nu blijvend toegankelijk te maken. Dit kan zijn door het vragen om iets op papier te krijgen, maar de overheid te vragen het bijvoorbeeld op hun eigen website te zetten.

Is de informatie die je opvraagt al openbaar?

Het ziet er naar uit dat het mogelijk is om een Wob-verzoek in te dienen. Helaas is de praktijk dat een Wob-verzoek in Nederland erg lang duurt. Misschien zijn wij wel het traagste land ter wereld met een Wob. Daarom is het verstandig na te denken of je met mindere middelen toch de documenten in handen kunt krijgen. Dat kan zijn door eens een telefoontje te plegen, te kijken of dezelfde documenten niet in een ander land zijn, iemand anders al eens onderzoek heeft gedaan of met goed zoeken op internet de stukken te vinden zijn.

Is de informatie die je zoekt op een andere manier te krijgen?

De Wet openbaarheid van bestuur biedt in jouw geval geen weg naar de openbaarmaking van documenten, tenzij je de vraag zo weet te formuleren dat je wel aan de voorwaarden voldoet. Denk hierbij aan een andere bestuurlijke aangelegenheid of ander bestuursorgaan.

Indien het om informatie gaat die op jou persoonlijk van toepassing is, kan in sommige gevallen de Wet bescherming persoonsgegevens uitkomst bieden, maar dat is een heel andere route. In de meeste gevallen kun je proberen documenten te krijgen door het te vragen. Er is mogelijk nadere studie nodig om toch bij de informatie te komen.

De Wet openbaarheid van bestuur is echt bedoeld om documenten te openbaren, die dat nog niet zijn. In dit geval zijn ze dat wel en dus zul je zelf moeten zoeken.

Natuurlijk kun je altijd proberen om hulp bij het zoeken te krijgen. Overigens kan het natuurlijk altijd zijn dat er meer documenten zijn, waardoor een Wob-verzoek wel zinvol kan zijn. Zo'n stap is pas nuttig als er een vermoeden is dat er echt meer is. Vergeet dan niet heel duidelijk te maken dat het gaat om nog niet geopenbaarde documenten, zodat de ambtenaar goed begrijpt dat er mogelijk meer moet zijn.

Natuurlijk is het mogelijk de documenten via de Wet openbaarheid van bestuur openbaar te krijgen. De vraag is echter of dit de slimste route is. Nederland is misschien wel het traagste land om een beslissing te nemen. Bij veel procedures zal de overheid je twee maanden laten wachten, waar je in sommige landen binnen een paar dagen een beslissing hebt. Het verdient dus absoluut de aanbeveling om serieus te kijken naar andere wegen om te bewandelen, die sneller tot resultaat leiden. Mocht zo'n route onzeker zijn dan kan het lonen op hetzelfde moment meerdere paden te bewandelen.

De informatie die je zoekt is op de vragen met de Wob! Klik hier om te beginnen met je Wob-verzoek.